adminbb
Uchwalona 6 marca 2018 r. ustawa – Prawo Przedsiębiorców wprowadziła szereg zasad ogólnych dotyczących funkcjonowania i działania przedsiębiorców w obrocie gospodarczym. Jednocześnie, ustawa ta stanowiła uporządkowanie i usystematyzowanie zasad prawnych funkcjonujących już i ukształtowanych między innymi przez orzecznictwo sądów administracyjnych.
Poniżej przedstawione zostaną najważniejsze zasady wynikające z prawa przedsiębiorców, które stanowią istotną poprawę jego sytuacji na rynku, a także w relacji z organami i sądami. Sama idea regulacji została przedstawiona w preambule. Ustawodawca kieruje się bowiem konstytucyjną zasadą wolności działalności gospodarczej, a także innymi zasadami konstytucyjnymi mającymi znaczenie dla przedsiębiorców i wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, w tym zasadami praworządności, pewności prawa, niedyskryminacji oraz zrównoważonego rozwoju i dąży do zagwarantowania praw przedsiębiorców oraz uwzględniając potrzebę zapewnienia ciągłego rozwoju działalności gospodarczej w warunkach wolnej konkurencji.
Najważniejszą zasadą jest wolność wykonywania działalności gospodarczej wynikająca z artykułu 2 prawa przedsiębiorców. Zgodnie z jego treścią „podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach”. Każdy może prowadzić działalność gospodarczą, bez względu na wykształcenie czy pochodzenie. Oczywiście szereg przepisów reglamentuje wykonywanie działalności gospodarczej i uzależnia możliwość wykonywania jej od uzyskania koncesji czy zezwolenia, jednakże po ich spełnieniu każdy może wykonywać działalność w tym rodzaju.
Zasada „co nie prawem zabronione, jest dozwolone” została uregulowana w artykule 8 ustawy. Zgodnie z jego treścią: „ przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa”. Istnienie jest zasady jest szczególnie ważne dla przedsiębiorcy, ponieważ organy i inne podmioty nie mogą nakładać na niego dodatkowych obowiązków ani stawiać wymagań, które nie znajdują odzwierciedlenia w przepisach prawa. Przedsiębiorca ma wykonywać jedynie takie obowiązki, jakie wynikają z ustawy, podczas gdy jednocześnie może dokonywać takich czynności, jakich nie zabraniają mu przepisy.
Przepisy prawa wprowadzają też zasadę, zgodnie z którą przedsiębiorca ma wykonywać działalność gospodarczą zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka. Niniejsza zasady stanowi de facto postulat, do którego spełnienia każdy przedsiębiorca powinien dążyć wykonując działalność, na przykład świadcząc usługi. W szczególności przedsiębiorca powinien dbać o słuszne interesy konsumentów poprzez stosowanie w odpowiedni sposób przepisów ustawy o prawach konsumenta albo o ochronie konkurencji i konsumentów.
Przepisy prawa nakładają również na organy szczególne obowiązki. Zgodnie z artykułem 10 organy mają kierować się w swoich działaniach zaufaniem do przedsiębiorcy, zakładając, że działa on zgodnie z prawem, uczciwie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów. Organ nie może podejrzewać przedsiębiorcy o naruszanie bądź nadużycie przepisów prawa, jeśli nie ma ku temu przesłanek. Ponadto, jeśli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, organ rozstrzyga je na korzyść przedsiębiorcy. Zasada ta nie jest jednak bezwarunkowa. Przepis ten nie znajduje jednak zastosowania jeśli w postępowaniu uczestniczą podmioty o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy osób trzecich albo odrębne przepisy wymagają od przedsiębiorcy wykazania określonych faktów albo wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego. Kolejny przepis, tj. artykuł 11 prawa przedsiębiorców reguluje podobne zagadnienie, jednakże odnosi się do sytuacji, w której w sprawie występują wątpliwości co do treści normy prawnej.
Tożsame przepisy został uregulowany w treści kodeksu postępowania administracyjnego i w swoisty sposób przetransponowany do prawa przedsiębiorców, aby dotyczyć nie tylko postępowania administracyjnego, ale każdego działania organów wobec przedsiębiorcy.
Kolejną zasadą uregulowaną w prawie przedsiębiorców jest obowiązek prowadzenia przez organy postępowania wobec przedsiębiorców w sposób budzący zaufanie przedsiębiorców do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Przedsiębiorca nie powinien być zaskakiwany przez organ, W ramach swoich działań organ powinien także kierować się zasadą proporcjonalności. Oznacza to, że działania podejmowane przez organ powinny służyć osiągnięciu określonego celu przy zachowaniu proporcji środków. Jeśli możemy osiągnąć skutek nakładając mniejszą karę, a nie większa, wówczas organ powinien nałożyć mniejszą karę. Przedsiębiorcy powinni być także traktowani bezstronnie i zachowaniem zasady równości. Organy powinny traktować każdego przedsiębiorcę jako równego wobec prawa, którego obowiązują te same zasady co pozostałych uczestników obrotu gospodarczego.
Ciekawym uregulowaniem jest przepis art. 14 prawa przedsiębiorców. Organy mają obowiązek nie odstępowania, bez nieuzasadnionej przyczyny, od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym. W ogromnej mierze przepis ten ogranicza luz decyzyjny urzędników i organów administracji publicznej. Dzięki tej zasadzie przedsiębiorcy mogą powoływać się, że poprzednim razem sprawa została załatwiona w określony sposób wobec czego tym razem należy załatwić ją tak samo. Powinno to mieć przede wszystkim zastosowanie w prostych sprawach, które nie wymagają przeprowadzenia postępowania dowodowego. Dzięki temu rozwiązaniu pewność i stabilność prawa z całą pewnością ulegnie zwiększeniu. Jeśli organ będzie chciał odstąpić od utrwalonej praktyki wówczas powinien znaleźć ku temu ,,uzasadnioną przyczynę’’. Tego rodzaju uzasadnioną przyczyną może być np. sprzeczność dotychczasowych rozstrzygnięć z prawem, bądź ważny interes społeczny lub publiczny.
Ostatnią zasadą uregulowaną w prawie przedsiębiorców jest to, że organy, w zakresie swojej działalności, udzielają przedsiębiorcy informacji o warunkach podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej. Organ ma wspierać przedsiębiorcę. Przedsiębiorca powinien traktować organ jako swoistego sojusznika i pomocnika, a nie jako wroga, który nakłada na niego obowiązki i egzekwuje kary.
Jak widać, przepisy prawa przedsiębiorców kształtują sytuację prawną osób wykonujących działalność gospodarczą w niezwykle korzystny dla nich sposób. Nakładają na organy administracji publicznej i inne podmioty obowiązki, chociażby informacyjne, które będą pomagać prowadzić działalność gospodarczą przedsiębiorcom. Warto jednak zauważyć, że prawo przedsiębiorców nie stanowi aż takiego novum. Zasady te były już obecnie w Konstytucji, innych ustaw, chociażby kodeksu postępowania administracyjnego bądź w ogólnych zasadach prawa kształtowanych chociażby przez orzecznictwo. Z całą pewnością, zebranie ich w jednym akcie prawnym oraz uporządkowanie, usystematyzuje ich stosowanie wobec czego samo rozwiązanie należy uznać za pozytywną zmianę. Oczywiście, to jak te zasady będą rozumiane i wykorzystywane będzie zależeć w przeważającej mierze od orzecznictwa sądów, przede wszystkim wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Sama idea jest jednak taka, aby jak najbardziej ułatwić przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej. Aby nie bać się prowadzić działalności na własną rękę tylko być przedsiębiorczym i próbować. Organy, zamiast być wrogami nakładającymi kary i wymagającymi przedstawiania setek dokumentów, aby uniknąć grzywny.
